Orofaciale Fysiotherapie

De orofaciaal fysiotherapeut (kaakfysiotherapeut) behandelt klachten van de spieren en gewrichten in het hoofd- en/of halsgebied en het kauwstelsel. Tevens kunt u bij de orofaciaal fysiotherapeut terecht met hoofdpijnklachten. De orofaciaal fysiotherapeut werkt samen met tandartsen, kaakchirurgen, neurologen, KNO-artsen, logopedisten en huisartsen.

De orofaciaal fysiotherapeut informeert patiënten over hoe het kauwstelsel werkt en adviseert hoe men het kauwstelsel op de juiste manier gebruikt. De therapie is erop gericht dat men gewoontes afleert die het kauwstelsel overbelasten. Denk hierbij aan het klemmen van de kiezen, tandenknarsen en tongpersen. De therapeut gebruikt mobilisatie- en massagetechnieken.  

De behandeling is erop gericht patiënten handvatten te geven om zelf de klachten te verminderen en/of te voorkomen. Denk hierbij aan:

• verbeteren van de lichaams- of werkhouding,
• ontspanningsoefeningen van hoofd, nek en schouders,
• het aanleren van zelfmassage van kauwspieren
• mobiliserende oefeningen voor het vergroten van de mondopening
• oefeningen die de functie van het kauwstelsel of hoofd en halsgebied te verbeteren.

Klachten
Klachten die een orofaciaal fysiotherapeut behandelt:

• Kaakklachten (TMD);
• Oorsuizen (tinnitus);
• Slikproblemen
• Duizeligheid en BPPD;
• Nek- en schouderklachten;
• Hoofdpijn en vormen van migraine;
• Pijn in het gezicht, kaak of hoofd;
• Klachten in het hoofd-halsgebied door kanker, reuma of een andere ziekte;
• Aangezichtsverlamming (bell’s parese);
• Gevolgen van ongelukken, botbreuken en operaties;
• Aspecifieke aangezichtspijn;
• Klachten in het hoofd-halsgebied die te maken hebben met spanning of stress of ten gevolgen van trauma en of operaties.

Kaakklachten (TMD)
De meest voorkomende kaakklachten zijn pijnlijke of vermoeide kauwspieren, een beperkte mondopening en kaakgewrichtsgeluiden. Kaakklachten kunnen leiden tot allerlei beperkingen in dagelijkse activiteiten bijvoorbeeld praten, gapen en eten. Kaakklachten zijn vaak eenvoudig te behandelen door het kaakgewricht of de kauwspieren te ontzien. Het is daarbij belangrijk dat men overbelasting van de kaak vermijdt. Overbelasting kan optreden doordat men onbewust verkeerde mondgewoontes ontwikkeld. Verkeerde mondgewoontes zijn:

• Tandenknarsen
• Klemmen
• Tongpersen
• Lipbijten
• Pennen bijten
• Nagelbijten
• Kauwgom kauwen
• Roken
• Koffie en andere spierspanning verhogende substanties
• Eenzijdig kauwen

Acute pijnklachten kunnen zich voordoen in de kauwspieren en het kaakgewricht. Als de pijn zich langer voordoet, kan deze ook uitstralen naar andere gebieden (veelal op het hoofd of in het gezicht). Mensen met kaakklachten hebben vaak onbewust de gewoonte omlangdurig hun kiezen op elkaar te klemmen of te knarsen. Dit laatste gebeurt vooral ’s nachts. Vaak is stress de voornaamste oorzaak en klachten kunnen toenemen bij een langdurige stresssituatie.Vermijd of beperk stresssituaties zo veel mogelijk. In stresssituaties is het moeilijk om verkeerde mondgewoontes te voorkomen, omdat men zich in deze situaties misschien letterlijk ‘verbijt’. Is het  niet mogelijk om stresssituaties te beperken, wees dan bewust van verkeerde mondgewoontes en probeer deze te vermijden.

Hieronder een aantal juiste mondgewoontes bij pijnlijke kauwspieren.

• Ontspan de kauwspieren zo veel mogelijk: Hierbij maken de tanden en kiezen van de bovenkaak geen contact met de onderkaak, de tong ligt ontspannen op de mondbodem en het puntje van de tong mag zonder druk het verhemelte of de tanden raken.
• Vermijd bij acute pijnklachten tijdelijk het eten van hard of taai voedsel.

 Goede mondgewoontes bij kaakgewrichtsproblemen.

• Vermijd het wijd openen van de mond.
• Als het kaakgewricht pijn doet, kauw dan aan de pijnlijke zijde (dit klinkt misschien vreemd echter wordt juist het gewricht aan de pijnlijke zijde hiermee ontlast).

Oorsuizen (Tinnitus)
Bij Tinnitus heeft u last van een piep, een ruis of een vervelend gebrom in het oor die niet weg lijkt te gaan. Het kan een constant geluid zijn of komen en gaan. Tevens kan de volume van het geluid veranderen. Er zijn verschillende factoren waardoor oorsuizen ontstaan, namelijk:

• Gehoorbeschadiging
• Overprikkeling
• Stress
• Somatische of Somato-Sensorische Tinnitus

Gehoorbeschadiging
Denk hierbij aan gehoorschade die u kunt oplopen door te harde muziek (concerten) of andere harde geluiden zoals in de bouw. Ook een klap tegen het hoofd of oor kan voor oorsuizen zorgen. Ook langdurig regelmatige blootstelling aan (te) harde muziek of lawaai kan er voor zorgen dat u op de langere termijn Tinnitus klachten ontwikkeld.  

Overprikkeling
Bij overprikkeling reageert uw lijf heftiger dan nodig is. Een kleine prikkeling die, over het algemeen, als niet vervelend wordt ervaren, kan dan ineens als zeer heftig worden ervaren. Overprikkeling is een reactie van de hersenstructuren. Deze reactie kan op verschillende gebieden van de hersenen voorkomen en dus ook op het gehoor. Dat is waarom bij een overprikkeling er spontaan geluiden kunnen ontstaan.       

Stress
Stress heeft een grote invloed op tinnitus. Door de stress kunnen de tinnitusklachten verergeren. Tevens kunnen de tinnitusklachten u stress geven. De klachten kunnen u angstig maken of doen piekeren. Door meer op die angst en op de klachten te focussen, kunnen de oorsuizen verergeren.  

Somatische of Somato-Sensorische Tinnitus  
Recent blijkt uit verschillende onderzoeken dat tinnitus kan worden beïnvloed door de positie van het hoofd, de nekwervels of de kaak. Ook een te hoge spierspanning in de hals,- nek- en schouderspieren, kauwstelsel of in het gelaat kunnen tinnitusklachten veroorzaken. Met name deze vorm van tinnitus is te behandelen met fysiotherapie. Steeds meer artsen sturen tegenwoordig patiënten met tinnitusklachten door naar de fysiotherapeut. 

Orofaciale (kaak) fysiotherapie bij tinnitus
De fysiotherapeut zal samen met u de mobiliteit van de nekwervels en het kaakgewricht verbeteren. Er wordt gewerkt aan het verminderen en voorkomen van spierspanning in de hoofd- en hals regio. Tevens wordt er gewerkt aan het verbeteren van de houding en een stukje ontspanning zodat u minder bewust bent van de tinnitus.  

BPPD
BPPD is een duizeligheidsvorm. Deze kenmerkt zich doordat men door bewegingen acuut duizelig wordt. Ook wel draaiduizeligheid. Bijvoorbeeld door om te draaien in bed. De duizeligheid kan zeer heftig zijn maar is wel van korte duur. Door de draaiduizeligheid kunt u zich ook misselijk voelen.  

Oorzaak van BPPD
BPPD wordt vermoedelijk veroorzaakt doordat oorsteentje losraken door een snelle positieverandering. Dit zorgt ervoor dat er een overprikkeling ontstaat van de zintuigcellen in het evenwichtsorgaan. Hierdoor wordt men duizelig. In de meeste gevallen is er geen duidelijke oorzaak aan te wijzen.  

Diagnose
Voor een diagnose bij de orofaciaal fysiotherapeut zal deze een aantal testen doen. De volgende testen worden gedaan:

• De laterale rol; Hierbij wordt de patiënt vanuit een liggende positie snel omgedraaid
• Kiepproef; Hierbij worden het hoofd en het bovenlichaam vanuit een zittende houding plotseling achterover gekiept.

Door deze testen te doen, kan de BPPD worden opgewekt. Als er bij de testen een typische oogbeweging zichtbaar is, kan de fysiotherapeut BPPD vaststellen.

Hoe ziet de behandeling van BPPD eruit
De orofaciaal fysiotherapeut zal door middel van een specifieke handgreep de loszittende oorsteentjes verplaatsen naar het oorspronkelijke deel van het gewrichtsorgaan. Hierdoor kunnen de oorsteentjes zich weer vasthechten en zal de duizeligheid afnemen. Tevens krijgt u houdingsoefeningen waarmee u thuis aan de slag kunt.  

Verwijzing en vergoeding
Er is geen verwijzing nodig voor orofaciaal therapie, echter kan een verwijzing inzicht geven welke onderzoeken er al gedaan zijn. U kunt met uw aanvullende verzekering terecht bij de Orofaciaal fysiotherapeut. De eerste afspraak bestaat uit een intake, onderzoek en screening en daarop volgend de behandeling. De eerste afspraak duurt een uur.